Badanie na krzepliwość krwi: jakie badania, norma

Dodano: 19-04-2019 | Aktualizacja: 02-09-2024
Autor: Piotr Brzózka
capsule Konsultacja z e-receptą internal Lek. rodzinny specialist Specjalista

Badanie na krzepliwość krwi pozwala diagnozować przyczyny tworzenia się skrzepów ale też wyjaśnić nadmierną skłonność do krwawień. Oprócz przypadków doraźnych i związanych z konkretnymi objawami, czas krzepnięcia krwi i inne parametry bada się też rutynowo przez zabiegiem operacyjnym, a także u kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne.

Czemu służy badanie na krzepliwość krwi?

Zestaw badań na krzepliwość krwi nazywany jest koagulogramem. Rutynowo przeprowadza się tego typu testy u pacjentów przygotowujących się do operacji chirurgicznej oraz kobiet przyjmujących antykoncepcję hormonalną, a także u pacjentów ze skłonnością do krwawień.

Wskazaniem jest również podejrzenie nadpłytkowości, czyli skłonności do tworzenia skrzepów, a także schorzeń wątroby. Objawami, które powinny skłonić do wykonania badań na krzepliwość krwi, są między innymi:

  • wydłużony, ponadstandardowy czas gojenia się ran;
  • skłonność do występowania krwiaków pod skórą;
  • krwawienia wewnętrzne;
  • ból, obrzęk i podwyższona ciepłota nóg, mogące świadczyć o zakrzepicy żylnej;
  • duszności i inne symptomy zatorowości płucnej.

Jakie badania na krzepliwość krwi?

Badania na krzepliwość krwi wykonuje się z krwi pobranej z żyły łokciowej. Pacjenci w laboratorium muszą się stawić na czczo, przynajmniej 8 godzin po spożyciu ostatniego posiłku. Koagulogram obejmuje takie parametry, jak między innymi:

Jakie są normy badań, o czym mówi czas krzepnięcia krwi, jakie schorzenia można zdiagnozować na podstawie tego typu testów?

Czas krzepnięcia krwi APTT

Jednym z podstawowych parametrów sprawdzanych w badaniach na krzepliwość krwi jest APTT, czyli tzw. czas koalionowo-kefalinowy (inna nazwa: czas częściowej tromboplastyny po aktywacji). Jest to wskaźnik wykorzystywany między innymi do oceny efektów stosowana leków przeciwzakrzepowych z heparyną niefrakcjonowaną, a także w diagnostyce skazy krwotocznej.

Prawidłowy wynik w przypadku APTT powinien się mieścić w przedziale 28-34 sekund, choć stosuje się też normę nieco szerszą – 26-36 sek. Jeżeli czas krzepnięcia krwi jest dłuższy, może to być wskazaniem do rozpoznania takich schorzeń, jak:

  • niedobór czynników krzepnięcia;
  • zespół antyfosfolipidowy (zespół Hughesa);
  • zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (zespół DIC);
  • choroba Willebranda;
  • niedobór witaminy K.

Wspólną ich cechą jest zaburzona, zbyt wolna krzepliwość krwi. Natomiast wynik APTT poniżej normy może świadczyć o nadkrzepliwości, przy czym uzyskanie niskiego rezultatu zazwyczaj jest podstawą do powtórzenia badania (ze względu na możliwość błędu pomiaru).

Badanie PT na krzepliwość krwi

Kolejnym parametrem wchodzącym w skład koagulogramu, jest tak zwany czas protrombinowy (PT), zwany też czasem tromboplastynowym, który służy do oceny zewnątrzpochodnego układu krzepnięcia. Istnieje kilka sposobów wyrażania czasu protrombinowego, w tym między innymi:

  • liczona w sekundach różnica pomiędzy czasem protrombinowym osoby badanej i osocza kontrolnego. Norma wynosi 12-16 sekund (możliwe też 13-17 sek.).
  • międzynarodowy współczynnik znormalizowany – norma 0,8-1,2 INR (u pacjentów leczonych środkami zmniejszającymi krzepliwość krwi zakres terapeutyczny wynosi 2,0 – 3,0).
  • wskaźnik Quicka – norma 70-130 procent.

Przekroczenie norm w tego typu badaniu na krzepliwość krwi może wskazywać między innymi na:

  • niedobór czynników krzepnięcia II, V, VII i X;
  • niedobór witaminy K;
  • schorzenia wątroby;
  • białaczkę.

Natomiast wynik poniżej norm kieruje podejrzenia w stronę zakrzepicy.

Jakie inne badania na krzepliwość krwi?

Pozostałe badania na krzepliwość krwi, to:

  • czas trombinowy, służący do oceny ostatniego etapu krzepnięcia krwi (przekształcenia fibrogenu w fibrynę pod wpływem trombiny). Norma wynosi 14-20 sekund.
  • fibrynogen, czyli I czynnik krzepnięcia krwi, białko wytwarzane w wątrobie, z którego powstaje fibryna, stanowiąca szkielet skrzepu. Norma wynosi 1,8 do 3,5 g/L.
  • antytrombina – inhibitor trombiny, odpowiedzialna za hamowanie krzepnięcia krwi. Jej niedobór prowadzi do zakrzepicy żył i zatorowości płucnej. Norma wynosi 85-115 %.

Badania na krzepliwość krwi przy antykoncepcji

Oprócz sytuacji takich jak przygotowanie do operacji, podejrzane krwawienia, czy podejrzenie zakrzepicy, wykonuje się też badania na krzepliwość krwi przy antykoncepcji. Ma to związek z kilkukrotnym wzrostem ryzyka zakrzepicy u kobiet przyjmujących tabletki antykoncepcyjne z hormonami w porównaniu z resztą populacji.

Koagulogram warto jest wykonać przed rozpoczęciem stosowania tego typu antykoncepcji, w jej trakcie, a także po zaprzestaniu – szczególnie, jeśli kobieta planuje zajście w ciążę. Od strony czysto technicznej oraz medycznej, badania na krzepliwość krwi przy antykoncepcji nie różnią się niczym od tego typu badań przeprowadzanych w innych okolicznościach.

Masz wyniki badań na krzepliwość krwi? Skorzystaj z konsultacji telefonicznej z lekarzem rodzinnym w Dimedic.eu! 

Czytaj też:


Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:




Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
 

Bibliografia do artykułu

  • Andrzeja Szutowicz, Anna Raszei-Specht (red),  Diagnostyka Laboratoryjna, Gdańsk 2011, Gdański Uniwersytet Medyczny
  • Anna Torska, Kazimierz Sułek, Urszula Rychlik, Wybrane wskaźniki płytkowe w nadpłytkowościach w przebiegu nowotworów mieloproliferacyjnych przed i po leczeniu (doniesienie wstępne), Diagnostyka Laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics, 2014; 50(3)
  • A.H. James, Venous thromboembolism in pregnancy, Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2009 Mar;29(3)
Zobacz więcej